De Stadsmuur –
De Eerste Verdedigingslinie van ons Lichaam
In het vorige artikel hebben we een algemene introductie gegeven over hoe ons immuunsysteem ons lichaam verdedigt tegen kwaadaardige indringers. We hebben de metafoor van een stad met een leger en een stadsmuur gebruikt om het immuunsysteem uit te leggen. In dit artikel zullen we dieper ingaan op het eerste deel van het immuunsysteem: de fysieke barrière, ofwel de “stadsmuur”.
De Stadsmuur: Onze Fysieke Barrière
Zoals eerder vermeld, is de eerste verdedigingslinie van ons lichaam de fysieke barrière. Deze barrière fungeert als de stadsmuur die de stad beschermt tegen indringers. In ons lichaam is de belangrijkste fysieke barrière onze huid.
De Huid – Onze Beschermende Barrière
Onze huid is een complex orgaan dat ons lichaam beschermt tegen de buitenwereld. Het bestaat uit drie lagen: de opperhuid, de lederhuid en het onderhuidse bindweefsel. De opperhuid, de buitenste laag van de huid, is de belangrijkste barrière tegen indringers.
De opperhuid bestaat uit verschillende lagen cellen, waarvan de bovenste laag (hoornlaag) dode, met keratine gevulde cellen bevat. Deze cellen vormen een stevige, ondoordringbare barrière die voorkomt dat ziekteverwekkers en schadelijke stoffen het lichaam binnendringen. Bovendien helpt het natuurlijke vet op de huid, de talg, om schadelijke micro-organismen af te weren.
Andere Fysieke Barrières
Naast de huid zijn er andere fysieke barrières in ons lichaam die als stadsmuren fungeren. Deze omvatten:
- Trilharen: Dit zijn kleine haarachtige structuren die voornamelijk in de luchtwegen voorkomen. Ze werken samen met het slijm om ziekteverwekkers en vuil uit de luchtwegen te verwijderen.
- Tranen, speeksel en maagzuur: Deze lichaamsvloeistoffen bevatten enzymen en andere stoffen die ziekteverwekkers kunnen doden of inactiveren, waardoor ze ons lichaam niet kunnen infecteren.
- Slijmvliezen: Deze bekleden de binnenkant van onze neus, mond, luchtwegen, maagdarmkanaal en geslachtsorganen. Slijmvliezen produceren slijm, een kleverige substantie die ziekteverwekkers kan vangen en verwijderen voordat ze het lichaam kunnen binnendringen.
Wanneer de Stadsmuur wordt Doorbroken Ondanks de effectiviteit van onze fysiekebarrières, kunnen indringers soms toch ons lichaam binnendringen. Dit kan gebeuren als gevolg van verwondingen, zoals snijwonden, schaafwonden of brandwonden, die de huid beschadigen en een opening creëren voor ziekteverwekkers om binnen te komen. Ook kunnen sommige virussen en bacteriën zich aanpassen om de beschermende barrières van slijmvliezen te omzeilen.
Als de stadsmuur wordt doorbroken en indringers het lichaam binnendringen, is het tijd voor het leger – ons immuunsysteem – om in actie te komen. Dit brengt ons bij het tweede deel van ons immuunsysteem: het aangeboren immuunsysteem.
Het Belang van een Gezonde Stadsmuur
Het onderhouden van een gezonde fysieke barrière is cruciaal om ons lichaam te beschermen tegen ziekten. Hier zijn enkele tips om je “stadsmuur” sterk te houden:
- Houd je huid schoon en gehydrateerd: Regelmatig wassen zonder zeep kan helpen om je huid gezond en sterk te houden. Zeep tast de huidcellen aan en beschadigd de celwand van je huidcellen.
- Bescherm je huid tegen de zon: Overmatige blootstelling aan de zon kan leiden tot huidbeschadiging en een verzwakking van de barrière. Bedek je huid met kleding en een hoed wanneer je langdurig buiten bent in volle zon.
- Eet een evenwichtig en voedzaam dieet: Voedingsstoffen zoals vitamine C, E, A, en zink zijn belangrijk voor de gezondheid van de huid en de functie van de fysieke barrière.
- Blijf gehydrateerd: Voldoende water drinken helpt om de huid gehydrateerd en elastisch te houden.
Slijmvliezen en het belang van een gezonde darmwand
Naast de huid zijn slijmvliezen ook een belangrijk onderdeel van de fysieke barrière die ons lichaam beschermt tegen indringers. Slijmvliezen bevinden zich o.a. in onze neus, mond, longen, en darmen. Elke lichaamsopening heeft in principe een slijmvlies. Een goede gezondheid van het slijmvlies, vooral in onze darmen, is essentieel om infecties en ziekten op afstand te houden.
Een gezonde darmwand is selectief doorlaatbaar, wat betekent dat het alleen essentiële voedingsstoffen doorlaat en schadelijke stoffen buiten houdt. Een te doorlaatbare darm, ook wel bekend als “leaky gut” of “lekkende darm”, kan leiden tot een constante activatie van het immuunsysteem. Het immuunsysteem moet namelijk alle ongewenst binnengekomen zaken onschadelijk maken en afvoeren. Hierdoor kan het immuunsysteem overbelast raken en minder effectief zijn in het bestrijden van echte bedreigingen, wat kan leiden tot chronische ontstekingen en auto-immuunziekten.
-
Advies
-
Hier zijn enkele specifieke adviezen om de darmwand gezond te houden en te zorgen voor een goed functionerend slijmvlies:
- Eet een vezelrijk dieet: Voedingsvezels, met name oplosbare vezels, zijn belangrijk voor de gezondheid van het slijmvlies. Ze voeden de goede bacteriën in onze darmen en helpen bij het behouden van een gezonde darmwand. Eet veel groenten, fruit en noten om je vezelinname te verhogen. Pas op met onoplosbare vezels uit granen en peulvruchten. Zie onze artikelen over “belastende voeding” voor meer hierover.
- Probiotica en prebiotica: Probiotica zijn levende micro-organismen die gunstig zijn voor onze darmgezondheid, terwijl prebiotica de groei en activiteit van deze goede bacteriën stimuleren. Je kunt probiotica binnenkrijgen via gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir, zuurkool en kimchi. Prebiotica zijn te vinden in voedingsmiddelen zoals knoflook, uien, asperges en bananen.
- Beperk inname van geraffineerde suikers en bewerkte voedingsmiddelen: Deze voedingsmiddelen kunnen schadelijke bacteriën in onze darmen voeden, wat kan leiden tot ontstekingen en een verzwakking van de darmwand.
- Vermijd overmatig gebruik van antibiotica: Hoewel antibiotica soms noodzakelijk zijn om infecties te bestrijden, kunnen ze ook de gunstige bacteriën in onze darmen aantasten. Gebruik antibiotica alleen op advies van een arts en zorg ervoor dat je na een antibioticakuur probiotica en prebiotica binnenkrijgt om je darmflora te herstellen.
- Beheers stress en slaap voldoende: Chronische stress en slaapgebrek kunnen beide een negatief effect hebben op onze darmgezondheid en het functioneren van het slijmvlies. Zorg voor voldoende ontspanning, slaap en stressmanagement om je darmen te beschermen
Samengevat
De fysieke barrière, of de “stadsmuur”, speelt een cruciale rol in het beschermen van ons lichaam tegen kwaadaardige indringers.
Door een goed begrip van de verschillende aspecten van je immuunsysteem kun je gerichtere stappen ondernemen om je gezondheid en weerstand te optimaliseren, zodat je beter bestand bent tegen ziekteverwekkers en indringers die je lichaam bedreigen.
Door onze huid en andere fysieke barrières gezond te houden, kunnen we ons lichaam helpen om infecties en ziekten te voorkomen.
In de volgende artikelen zullen we dieper ingaan op “het aangeboren immuunsysteem” en “het verworven immuunsysteem”, de andere twee delen van ons immuunsysteem die ons lichaam beschermen en verdedigen tegen ziekteverwekkers.